Zrównoważony – to słowo klucz opisujące ekologiczne i etyczne produkty oraz procesy związane z ich produkcją. Być może słyszałeś, że len to wyjątkowa tkanina i zastanawiasz się dlaczego lniana pościel jest ekologiczna i zrównoważona? Odkrywamy więc fakty dotyczące lnu i jego wpływu na środowisko.
Len od wieków wyznaczał trendy, niestety po drodze został nieco zapomniany i wypchnięty przez tkaniny syntetyczne, które produkuje się szybko i tanio. Konsekwencje tego są takie, że przemysł tekstylny to druga najbardziej zanieczyszczająca środowisko gałąź gospodarki. W skali globalnej aż 87% wyprodukowanych tekstyliów trafia na składowiska lub do spalarni. A dodatkowo wyprodukowanie i użytkowanie 1 T-shirta wymaga zużycia aż 2700 l wody, co stanowi 2-letni zapas wody pitnej dla 1 człowieka. Dla porównania taką koszulkę z lnu da się wyprodukować z użyciem 6,4 l wody w całym cyklu życia (źródło). Te dane są szokujące. I daje nam to powód, dla którego zachęcamy wszystkich, aby wybierać tekstylia ( w tym ubrania) z tkanin zrównoważonych jak len czy nawet konopie. do których produkcji zużywa się znacznie mniej wody. Niestety produkcja lnu stanowi mniej niż 1% wszystkich włókien tekstylnych zużywanych na całym świecie.
I mamy przynajmniej 10 powodów, dla których trzeba to zmienić.
1. Len to włókno naturalne
Większość ubrań, które nosimy dzisiaj, jest albo wytwarzana przez człowieka, albo produkowana przy użyciu intensywnych chemikaliów. Tkanina lniana wytwarzana jest z rośliny o tej samej nazwie, która rośnie bez użycia nawozów czy pestycydów. Oznacza to, że jest to zasób odnawialny i można go wytwarzać bez szkody dla środowiska.
2. Lniana pościel obniża ślad węglowy
Ciekawostka dotycząca lnu, jeden hektar lnu może zabrać z atmosfery 3,7 tony CO2. Oznacza to, że z cała uprawa lnu w Europie usuwa rocznie około 250 000 ton CO2 (źródło)! To tak samo, jak przejechanie przeciętnym samochodem ponad 901 000 000 km (560 000 000 mil) (źródło) ! Innymi słowy, pozwala zaoszczędzić wystarczająco dużo CO2, aby okrążyć planetę prawie 22 600 razy.
3. Len potrzebuje mniej wody niż bawełna
Przeprowadzono analizy, w których założono, że gdyby każdy obywatel Francji (ok. 68 milionów) kupił lnianą koszulę zamiast bawełnianej, zaoszczędziłoby to równowartość całej paryskiej wody pitnej przez rok! Bawełna to bardzo spragniona roślina. Bawełna to naturalna tkanina i nie chcemy jej demonizować, ale do wyprodukowania jednej koszuli z bawełny potrzeba około 4 razy więcej wody niż do wyprodukowania jednej koszuli z lnu. W szerszej perspektywie może to być katastrofalne dla lokalnych populacji uprawiających bawełnę, często prowadząc do suszy i wyniszczenia siedlisk.
Dla porównania, do europejskiej uprawy lnu wystarcza nawadnianie pochodzące z naturalnych opadów. Co oznacza, że uprawa lnu i tkanie włókna jest najmniej energochłonną częścią cyklu życia lnianych tekstyliów. Raport Europejskiej Konfederacji Lnu i Konopi (CELC) wykazał, że prawie 80% zużycia energii i wody przez len pochodzi z prania i prasowania odzieży. A, że len naturalnie się mnie i to jego charakterystyczna cecha dodająca mu uroku, z prasowania możemy zrezygnować.
Ciekawostka: wyprodukowanie i użytkowanie pełnego kompletu pościeli z 100% bawełny (komplet poduszek, poszwa na kołdrę) w rozmiarze 240×220 cm (king size) to około 20 000 l wody na cały cykl (ok. 7,5 roku zapasu wody pitnej dla 1 człowieka)! Dla porównania ten sam komplet pościeli z lnu to nieco mniej niż 50 l wody (ok.99 % mniej zużycia wody). (źródło)
4. Len można uprawiać bez nawozów i pestycydów
Len lubi umiarkowany klimat Europy Zachodniej i tutaj rośnie jego najlepsza i najtrwalsza odmiana ( włókna do ok. 1 metra), a do jego wyprodukowania potrzeba niewielu nawozów lub pestycydów. Choć może to brzmieć nieprawdopodobnie, ale uprawa i produkcja lnu sama w sobie zbliża się do standardu organicznego, nawet bez koniecznego nadzoru i certyfikacji.
5. Len można uprawiać i produkować lokalnie
85% światowego lnu uprawia się w Europie. Co dla nas Europejczyków ma szczególne znaczenie. Tkanina nie musi podróżować pół świata, aby trafiła do naszej garderoby. Mniej wysyłek i transportu oznacza znacznie mniej emisji CO2. Ale tutaj uwaga! Francja, która jest największym producentem lnu w Europie, w 2019 roku aż 77% swoich upraw wyeksportowała do przetworzenia w Chinach! (źródło). Więc metka “len europejski” nie zawsze oznacza, że został wyprodukowany w Europie. Chociaż nie zawsze jest to możliwe, ale staraj się kupować najwyższej jakości europejskie włókna wytwarzane i przetwarzane lokalnie. Jeśli informacja nie jest jawna np. poświadczona certyfikatem, pytaj! Masz do tego prawo.
6. Produkcja zapewnia lokalne zatrudnienie
Inną korzyścią wynikającą z lokalnej uprawy jest to, że len może zapewnić etyczne, lokalne zatrudnienie rolnikom i producentom z Europy.
7. Len nie zostawia po sobie żadnych odpadów
Kluczowym powodem, dla którego len jest tkaniną zrównoważoną, jest to, że całą roślinę wykorzystuje się w procesie przędzenia i tkania, prawie nie pozostając żadnych odpadów. Jeśli roślinę przetwarza się organicznie bez chemikaliów lub intensywnych barwników, oznacza to również, że nie dochodzi do zanieczyszczenia wody.
8.Len w 100% jest biodegradowalny i nadaje się do recyklingu
To bardzo ważny aspekt. Jednak, jak w przypadku każdego naturalnego materiału, należy uważać na sposób, w jaki tkanina została przetworzona. A zwłaszcza na wpływ niektórych barwników na środowisko. Najlepiej zachować ostrożność i szukać firm, które stawiają na barwniki o niskim wpływie. Lub jeszcze lepiej, szukać naturalnych niebarwionych kolorów, takich jak kość słoniowa, ecru, jasnobrązowy i szary.
Ciekawostka: Jak długo len ulega biodegradacji?
Czysty, naturalny len może zacząć się rozkładać już po dwóch tygodniach. Aby przyspieszyć proces możesz pociąć go na mniejsze kawałki
9. Tkanina jest bardzo trwała
Len od wieków był używany do wyrobu wszystkiego, od ubrań po pościel, a nawet zbroje . Jest to jedna z najtwardszych tkanin, co oznacza, że przetrwa lata, a nawet dekady. Dodatkowo z upływem lat tkanina szlachetnieje. Staje się coraz miększa bez utraty swoich naturalnych właściwości. Trwałość przedłuża także właściwa pielęgnacja lnu. O tym możesz przeczytać tutaj.
10. Len wspiera różnorodność ekologiczną
Uprawy lnu pomagają różnicować ekosystemy, odchodząc od intensywnego rolnictwa. Przejdź obok pola lnu, a zauważysz, że żyje ono dziką przyrodą, co wpływa na bioróżnorodność i regenerację gleby.